Τα όνειρα, αυτά τα μυστηριώδη φαινόμενα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου μας, έχουν απασχολήσει και εμπνεύσει τον άνθρωπο. Είναι σαν ένας δεύτερος κόσμος που ανοίγεται μπροστά μας καθώς κοιμόμαστε, γεμάτος συμβολισμούς, συναισθήματα και απροσδόκητες περιπέτειες. Όνειρα έχουμε στη φάση εκείνη του ύπνου που ονομάζεται REM (Rapid Eye Movement). Ο ύπνος REM (rapid eye movement) (ύπνος ραγδαίων κινήσεων των ματιών) είναι το πέμπτο στάδιο του ύπνου, το οποίο χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των ματιών, από εγκεφαλικά κύματα που δείχνουν ενεργοποιημένα και μοιάζουν με τη δραστηριότητα που υπάρχει τις ώρες που είμαστε ξύπνιοι, αλλά και από βαθιά χαλάρωση των μυών, παρόμοια με αυτή στο βαθύ ύπνο. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες όσον αφορά την ερμηνεία των ονείρων, αλλά ο πραγματικός σκοπός τους είναι ακόμη άγνωστος.
Τα όνειρα είναι συχνά γεμάτα συμβολισμούς, οι οποίοι αποτελούν γλώσσα της ψυχής μας. Αν και η ερμηνεία τους μπορεί να είναι υποκειμενική, ορισμένοι πιστεύουν ότι τα όνειρα μπορούν να προφητεύουν το μέλλον ή να αποκαλύπτουν κρυμμένες αλήθειες. Στη σύγχρονη ψυχολογία, οι ψυχαναλυτές ερευνούν τα όνειρα για να ανακαλύψουν κρυμμένες επιθυμίες και ανησυχίες που επιδρούν στη συμπεριφορά μας. Σύμφωνα με τον Sigmund Freud, τα όνειρα είναι ένα παράθυρο στο ασυνείδητο του ανθρώπινου ψυχισμού. Το ασυνείδητο είναι εκείνος ο ψυχικός χώρος στον οποίο αποθηκεύονται σκέψεις, συναισθήματα, εμπειρίες και επιθυμίες που έχουν απωθηθεί από την ενεργή σκέψη. Ο Freud πίστευε πως η επαναφορά αυτών στη συνείδηση του ατόμου γίνεται μόνο μέσω των ονείρων.
Παρόλα αυτά δεν είναι πάντα ξεκάθαρο το νόημα του περιεχομένου ενός ονείρου. Το όνειρο χρησιμοποιεί τη διεργασία της εικονοποίησης. Δεν υπάρχει όνειρο που να μην περιέχει εικόνες. Οι εικόνες με τη σειρά τους είναι συμβολοποιημένες. Κάθε στοιχείο που βλέπει κανείς στο όνειρό του, αποτελεί σύμβολο που παραπέμπει σε κάποιο στοιχείο από την καθημερινότητα, αλλά νοηματοδοτείται το σύμβολο αυτό από κάτι βαθύτερο. Για παράδειγμα, η εικόνα ενός χώρου (πχ. Άδειο δωμάτιο) με ένα έπιπλο στη μέση (πχ. καρέκλα), θα μπορούσε να συμβολίζει την ψυχική κατάσταση του ονειρευόμενου, τον ψυχισμό του, ο οποίος είναι άδειος με την καρέκλα, όντας το μοναδικό έπιπλο, να τραβάει την προσοχή και πιθανό να συμβολίζει το κυρίαρχο συναίσθημα εκείνη την περίοδο στο οποίο έχει καθηλωθεί ο ονειρευόμενος (εξού και η επιλογή του συγκεκριμένου επίπλου). Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η ερμηνεία ενός ονείρου όπως η παραπάνω, είναι υποκειμενική και ξεχωριστή ανά περίπτωση. Δεν υπάρχει κάποιος οδηγός (όπως ένας ονειροκρίτης) που να αποδίδει σημασία σε σύμβολα που συναντούνται συχνά.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό είναι η συμπυκνωμένη μορφή των ονείρων. Ξυπνώντας κανείς θυμάται πολύ λίγα στοιχεία του ονείρου και σχεδόν κάθε φορά υπάρχει η αίσθηση πως το όνειρο ήταν μεγαλύτερο. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν στοιχεία του ονείρου που δεν μπορεί κανείς να ανακαλέσει, παρόλα αυτά αν συζητήσει για αυτό ή το υποβάλει σε μια αυτο-επεξεργασία, συχνά οδηγείται στην ανάκληση περισσότερων πληροφοριών, που τελικά συμβάλλουν στην απόδοση νοήματος στο όνειρο αυτό.
Σημαντικό είναι πως σε αυτή την επεξεργασία δεν μπορεί να υποβάλει κανείς έναν εφιάλτη. Οι εφιάλτες δεν έχουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά, επομένως η επεξεργασία τους είναι άσκοπη. Τα επεξεργάσιμα όνειρα ονομάζονται δημιουργικά όνειρα και μπορούν και αυτά να έχουν αρνητικό περιεχόμενο ή να είναι τρομακτικά. Αυτό που διαφοροποιεί τα δημιουργικά όνειρα με αρνητικό περιεχόμενο από έναν εφιάλτη, είναι κατά βάση πως, το αρνητικό συναίσθημα που προκύπτει από τον εφιάλτη συνεχίζεται μετά την αφύπνιση και συνήθως διακόπτει τον ύπνο τη στιγμή που βιώνεται. Θα παρατηρήσει κανείς πως αν αποπειραθεί να σκεφτεί γύρω από έναν εφιάλτη δεν θα μπορέσει να εντοπίσει κανένα συμβολοποιημένο στοιχείο.
Η επεξεργασία του ονείρου δεν είναι μια εύκολη διαδικασία και συχνά οι άνθρωποι αδυνατούν να την κάνουν μόνοι τους. Πολλοί αντιλαμβάνονται τα όνειρα ως έναν προβλεπτικό παράγοντα και καταφεύγουν σε ονειροκρίτη ως εργαλείο επεξεργασίας, αναμένοντας να αποδοθεί νόημα σε αυτά. Άλλοι πάλι κατανοούν τα όνειρα ως ψυχολογικό φαινόμενο και αναζητούν το νόημα σε μια συνεδρία με τον ψυχοθεραπευτή τους, ο οποίος θα τους βοηθήσει να τα επεξεργαστούν και να τα κατανοήσουν. Σε κάθε περίπτωση, η ονειροπόληση είναι ένα φαινόμενο ανεξήγητο αλλά πολύ εντυπωσιακό, σχεδόν μαγικό, που μπορεί να δώσει χρώμα στην καθημερινότητα ενός ανθρώπου.
Εκτός από την ερμηνεία, τα όνειρα μπορούν να αποτελέσουν έμπνευση για τη δημιουργικότητα. Πολλοί καλλιτέχνες, συγγραφείς και μουσικοί έχουν βρει έμπνευση στα όνειρα τους, μεταφέροντας τις εικόνες και τα συναισθήματα που βιώνουν σε έργα τέχνης. Τα όνειρα αποτελούν έναν πλούσιο κόσμο μυστηρίου και έμπνευσης. Είναι ένα ταξίδι στον κόσμο της ψυχής μας, προσφέροντας μας μια ευκαιρία να εξερευνήσουμε τις βαθύτερες επιθυμίες μας και να ανακαλύψουμε νέες διαστάσεις του εαυτού μας. Είναι μια μαγευτική περιπλάνηση που συμβαίνει κάθε νύχτα, προσφέροντας μας ένα ταξίδι που δεν γνωρίζουμε ποτέ πού θα μας οδηγήσει.
“Πολλές φορές, τα πιο βαρυσήμαντα όνειρα είναι αυτά που φαίνονται τα πιο τρελά.
”
Ζιγκμουντ Φρόυν, Αυστριακός Ψυχίατρος (1856-1939)
ΠΗΓΕΣ:
Επιμέλεια κειμένου:
Η Επιστημονική Ομάδα της Επί Σ.Κ.Ε.Ψ.Υ.
