Το αλκοόλ και η σεξουαλικότητα είναι δύο έννοιες που σχετίζονται μεταξύ τους στην ποίηση, την πεζογραφία, την ζωγραφική, την ιστορία, την μυθολογία και τις κοινωνικές πεποιθήσεις. Το αλκοόλ λειτουργεί ως εργαλείο αποπλάνησης, υπολογισμού αρρενωπότητας, πάροχος σεξουαλικού θάρρους και μέσο κατάριψης του “τοίχου” των κοινωνικών περιορισμών. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που στην αρχαιότητα, όπως πληροφορούμαστε από τη μυθολογία, ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με τους Θεούς, οι οποίοι συμβόλιζαν την παντοδυναμία, την πηγή της ζωής, την καλοπέραση. Όσο αφορά τις υπόλοιπες τέχνες το συνδέουν με εορτασμούς, με την χαλάρωση, την φιλοξενία, την κοινωνικοποίηση ευρύτερα. Η κατανάλωση αλκοόλ όμως, ιδιαίτερα όταν δεν γίνεται με μέτρο, έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή του ατόμου, και πιο εστιασμένα στην σεξουαλικότητά του, τόσο οργανικά όσο και ψυχολογικά.
Ξεκινώντας με την οργανική υγεία, αφού το αλκοόλ αποδεδειγμένα δημιουργεί προβλήματα στον οργανισμό, είναι επόμενο να επηρρεάζει και αρνητικά τη σεξουαλική υγεία. Τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες, η κατανάλωση μικρής ποσότητας αλκοόλ, ενώ είναι χαλαρωτικό και προκαλεί σεξουαλική διέγερση, δυσκολεύει στην ολοκλήρωση κατά τη σεξουαλική πράξη, δηλαδή τον οργασμό. Η μεγάλη κατανάλωση, που οδηγεί στη μέθη, δυσκολεύει ακόμα και την εκτέλεση της πράξης αυτής καθ’αυτής λόγω της επιρροής στην κυκλοφορία του αίματος, την αναπνοή και την ευαισθησία των νευρικών απολήξεων . Η ποσότητα, λοιπόν, είναι ο καθοριστικός παράγοντας για τις οργανικές επιπτώσεις στη σεξουαλικότητα.
Κάνοντας μια ανασκόπηση από τον προηγούμενο αιώνα έως σήμερα, έρευνες δείχνουν πως οι άνδρες τείνουν να είναι πιο επιρρεπείς στην αναζήτηση ευχαρίστησης από το αλκοόλ. Για αυτούς το αλκοόλ λειτουργεί σαν ένα μέσο διέγερσης του συμπλέγματος της αρρενωπότητάς τους, της υπεροχής – συχνά και της σεξουαλικής – που θέλουν να νιώθουν, και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κοινωνική τους ζωή. Η άρση των αναστολών που προκαλείται από την υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ είναι το στοιχείο που το κάνει δελεαστικό στο ανδρικό κοινό. Σύμφωνα με τον Freud, οι αναστολές αυτές είναι εμπόδια σε απωθημένες επιθυμίες, οι οποίες δεν συμβαδίζουν με τα κοινωνικά πρότυπα, συνεπώς η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να φέρει τις επιθυμίες αυτές στην επιφάνεια. Με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει κίνδυνος για την λήψη αποφάσεων που διατρέχουν κινδύνους και χωρίς την επήρεια του αλκοόλ δεν θα ρίσκαρε κανείς, όπως για παράδειγμα η μη χρήση προφύλαξης, αλλά ακόμα και για τη διάπραξη σεξουαλικών εγκλημάτων.
Σε περιπτώσεις υπερκατανάλωσης αλκοόλ ή και εθισμού σε αυτό η σεξουαλικότητα μπορεί να λάβει ακραίες μορφές. Για παράδειγμα, η κατάσταση της μέθης μπορεί να προκαλεί μια σεξουαλική διέγερση, η οποία δυσχεραίνει τη σεξουαλική δραστηριότητα. Ένας άνδρας, παραδέιγματος χάριν, καταλήγει, λοπόν, να στραφεί προς την αβίαστη ευχαρίστηση που του προσφέρει το αλκοόλ αντικαθιστώντας με αυτό τη γυναικεία φιγούρα, που άλλωτε τον διέγειρε σεξουαλικά. Συχνά, η άμετρη κατανάλωση προκαλεί, επίσης, έντονα αισθήματα ζήλιας τα οποία αγγίζουν τα όρια της παραίσθησης. Αυτό εξηγείται από την αδυναμία εκτέλεσης της σεξουαλικής πράξης, η οποία είναι επίπονη για την αυτοεκτίμηση ενός άνδρα και για αυτό απωθεί αυτό το δυσφορικό αίσθημα ενοχής και το προβάλλει πάνω στη γυναίκα του ισχυριζόμενος πως είναι άπιστη. Οι παραπάνω είναι μερικές από τις ψυχολογικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στον ψυχισμό ενός άνδρα όταν είναι εθισμένος στην κατανάλωση αλκοόλ.
Γυρνώντας το νόμισμα από την άλλη πλευρά, βλέπει κανείς πως η σχέση των γυναικών με το αλκοόλ δεν είναι τόσο στενή. Τα παλαιότερα χρόνια ειδικά απαγορευόταν στις γυναίκες να καταναλώνουν αλκοόλ εξαιτίας της άρσης των αναστολών που μπορεί να προκαλέσει. Στη σύγχρονη κοινωνία, οι γυναίκες έχουν πρόσβαση στο αλκοόλ χωρίς το επικριτικό βλέμμα της κοινωνίας. Πολλές σύγχρονες γυναίκες, χωρίς προβλήματα εθισμού με την κατανάλωση αλκοόλ, αναφέρουν σε έρευνες ότι, όσο αφορά τη σεξουαλικότητα, επιλεγούν να καταναλώσουν αλκοόλ γιατί παρουσιάζουν αυξημένη σεξουαλική επιθυμία, συναισθήματα και διέγερση και μειωμένες σεξουαλικές αναστολές. Η άρση των αναστολών μπορεί να οδηγήσει όμως σε επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές συχνά επιβλαβείς τόσο για τον παρτενέρ όσο και για την ίδια τη γυναίκα. Για παράδειγμα, μια γυναίκα υπό την επήρεια αλκοόλ μπορεί να έχει πολλούς ερωτικούς συντρόφους ή και να παραλείψει τις προφυλάξεις. Ακόμα, η θεωρία του Freud σχετικά με τις απωθημένες σεξουαλικές επιθυμίες μπορεί να έρθει να κουμπώσει και εδώ. Καταπιεσμένες σεξουαλικές επιθυμίες μαζοχιστικού ή σαδιστικού χαρακτήρα, παραδείγματος χάριν, δύνανται να έρθουν στην επιφάνεια με την κατανάλωση αλκοόλ. Πολλές φορές πάλι το αλκοόλ μπορεί να καλύπτει μια ανάγκη «δικαιολογίας» για την εκδήλωση σεξουαλικών επιθυμιών ή τη συμμετοχή σε επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές που δεν είναι κοινωνικά αποδεκτές. Αυτό ισχύει ταυτόχρονα και για τον ανδρικό πληθυσμό, αν και συχνά ορισμένες σεξουαλικές συμπεριφορές είναι αποδεκτές από την κοινωνία για αυτόν αλλά όχι για τον αντίστοιχο γυναικείο.
Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό για όλους να αναγνωρίζουν ποιες ατομικές ανάγκες καλύπτει το αλκοόλ και πως αυτές μπορεί κανείς να τις καλύψει με έναν πιο υγιή τρόπο, όπως είναι για παράδειγμα ζητήματα γύρω από τη σεξουαλικότητα. Είναι σαφές πως το αλκοόλ είναι αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης κοινωνίας και είναι πολύ δύσκολο κανείς να αποφύγει ολοκληρωτικά την κατανάλωσή του. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να έχει κανείς στο νου του τα παρακάτω:
- Το όριο είναι ο καλύτερος φίλος στην περίπτωση της κατανάλωσης αλκοόλ. Ο κάθε οργανισμός έχει διαφορετική αντοχή και ανοχή στο αλκοόλ. Είναι σημαντικό, λοιπόν, όλοι να απολαμβάνουν το ποτό με ένα προκαθορισμένο από τον ίδιο τους τον εαυτό όριο.
- Προστασία. Είναι εξέχουσα η σημασία του να φροντίζει κανείς να είναι προστατευμένος. Αν υπάρχει κάποια μορφή εθισμού στο αλκοόλ είτε ανάγκη για μεγάλη κατανάλωση, πρέπει να υπάρχει πρόνοια για περίπτωση αναζήτησης σεξουαλικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερα αν δεν είναι η πρώτη φορά που βρίσκεται κάποιος σε αυτή τη συνθήκη, μπορεί να είναι προετοιμασμένος για αντίστοιχο μοντέλο συμπεριφοράς.
- Η συγκατάθεση είναι απαραίτητη πριν από κάθε είδους σεξουαλικής πράξης και το αλκοόλ δεν θεωρείται ελαφρυντικό για κανέναν από τους δύο παρτενέρ.
- Υποστήριξη. Σε περίπτωση που υπάρχει εθισμός στο αλκοόλ ή ψυχοπιεστικές συνθήκες που κατευνάζεται η επίδρασή τους με το ποτό, είναι σημαντικό να αναζητηθεί βοήθεια είτε στο οικογενειακό περιβάλλον, είτε στον κοινωνικό περίγυρο ακόμα και στην ευρύτερη κοινωνία.
Τόσο το σεξ όσο και το ποτό μπορούν να γίνουν πολύ απολαυστικά. Απαραίτητο για την απόλαυση όμως είναι κανείς να έχει όρια και συνείδηση.
“Πάν μέτρον άριστον”
Κλεόβουλος ο Λίνδιος, Ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας
ΠΗΓΕΣ:
Επιμέλεια κειμένου:
Μανδηλαρά Χρύσα
Ψυχολόγος
